Responsabilidad profesional y seguridad clínica en el tromboembolismo venoso

Author

Oller Grau, Maria del Mar

Director

Arimany Manso, Josep

Monreal Bosch, Manuel

Roche Rebollo, Enric

Tutor

Fernández-Llamazares Rodríguez, Jaume

Date of defense

2017-06-26

ISBN

9788449071027

Pages

249 p.



Department/Institute

Universitat Autònoma de Barcelona. Departament de Cirurgia

Abstract

Introducción: La presencia de un Tromboembolismo Venoso (TEV), que surge de forma súbita durante el curso evolutivo de una enfermedad o en el postoperatorio de una cirugía, constituye no sólo un riesgo clínico, sino un riesgo médico-legal. Las reclamaciones por TEV y, a su vez, la responsabilidad profesional médica, está en estrecha relación con el uso correcto de la profilaxis. Entre los profesionales médicos existe un pobre conocimiento de la probabilidad de que sus pacientes puedan sufrir un TEV (con o sin profilaxis) tras un tratamiento concreto. Hipótesis y Objetivos: La hipótesis principal del presente estudio es que el seguimiento de las guías de práctica clínica exime de la responsabilidad profesional médica. El objetivo principal es analizar todas las reclamaciones por TEV registradas en el Servicio de Responsabilidad Profesional del Colegio de Médicos de Barcelona. Esto nos permitirá obtener el perfil de las especialidades médicas o quirúrgicas que presentan mayor riesgo de reclamación, así como aquellas patologías más relacionadas o con mayor riesgo de reclamación por TEV. Conocer en profundidad las variables que afectan e influyen en las reclamaciones estudiadas. Analizar el seguimiento realizado por los facultativos de las guías de práctica clínica de profilaxis anti-trombótica. Permitirá conocer mejor el riesgo de reclamación por TEV, así como las consecuencias que se derivan y contribuir de esta manera a mejorar la práctica médica y seguridad clínica. Material y métodos: La muestra está constituida por todos los expedientes abiertos en el Consejo de Colegios de Médicos de Cataluña, desde 1986 hasta 2014, resultantes de las reclamaciones judiciales y extrajudiciales como consecuencia de supuestas negligencias médicas tras un tromboembolismo venoso, obteniéndose una muestra total de 100 casos. La recogida de datos se llevó a cabo mediante extracción electrónica y la revisión de los expedientes fue presencial, de manera individual y pormenorizada. El análisis estadístico implicó dos fases; un análisis descriptivo de las variables registradas y el estudio de posibles asociaciones con la variable principal (responsabilidad) mediante un análisis bivariable y mulitvariable. En ambos análisis se siguió un diseño descriptivo de corte transversal utilizándose el paquete estadístico SPSS. Resultados: Durante el período estudiado (1986-2014) se registraron 100 reclamaciones por TEV, 62 fueron por tromboembolismo pulmonar (8 de ellos también con trombosis venosa profunda –TVP–), 30 por TVP y 8 por trombosis venosa superficial. Hubo 24 casos con responsabilidad profesional médica. La especialidad con más reclamaciones fue la Traumatología. Según el motivo de reclamación, 43 casos eran pacientes de bajo riesgo en los que no se prescribió profilaxis pero aun así sufrieron un TEV, 25 casos de profilaxis correcta pero aun así TEV, 18 casos en los no se administro profilaxis y 9 casos con profilaxis pautada pero no bien administrada. En 73 de los casos se actuó según las guías clínicas, mientras que en 25 no hubo un correcto seguimiento de las guías. En el análisis estadístico, la variable responsabilidad se asoció significativamente al no seguimiento de las guías así como a la ausencia del uso de la profilaxis (p<0.05). Conclusión: El no seguimiento de las guías junto con la no administración de heparina profiláctica son los factores que se relacionan más con la responsabilidad profesional médica en los casos de tromboembolismo venoso. Sin embargo, el seguimiento de las guías no exime de responsabilidad en caso de TEV. Para finalizar, es la profilaxis individualizada, y no la aplicación de protocolos, la que hace segura la práctica clínica y evita, al mismo tiempo, la responsabilidad profesional médica.


Introduction: The presence of venous thromboembolism, which arises suddenly either during a disease or the postoperative period of surgery, stand for a clinical risk, as well as a medical-legal risk. In fact, the claims related to Venous Thromboembolism (VTE) and the medical professional responsibility are closely related to the correct use of prophylaxis. Among medical professionals there is a poor knowledge about the likelihood for their patients to go through a VTE (with or without prophylaxis) after a specific treatment. Hypothesis And Objectives: The main hypothesis of this study is that the correct adherence to the clinical practice guidelines exempts to the professional from medical responsibility. The objective is to analyse all the complaints related to VTE registered in the Professional Liability Department of the Medical College of Barcelona. This will allow us to know the profile of the medical or surgical specialties in greater risk for claim, as well as those pathologies linked to claim due to VTE. To know the variables affecting and influencing the claims under study. To analyse the grade of adherence of the clinicians to the clinical practice guidelines for antithrombotic prophylaxis. It will allow a better knowledge about the risk of claiming related to VTE and its derived consequences, helping to the improve of the medical practice and clinical safety. Material And Methods: The sample was all the cases registered at the Council of Medical Colleges of Catalonia from 1986 to 2014, deriving into judicial and extrajudicial claims because of alleged medical negligence following venous thromboembolism. A total of 100 cases were analysed. The data was extracted with electronic support and the review of the files was performed on-site, individually and fully detailed. Statistical analysis was performed in two phases; first one, a descriptive analysis of the variables, followed by the study through a bivariate and multivariable analysis of possible associations with the main variable (responsibility). In both analyses a descriptive cross-sectional design was followed using the SPSS statistical package. Results: From 1986 to 2014, a total of 100 medical claims related to VTE were registered, 62 were related to pulmonary thromboembolism, 8 of them with deep venous thrombosis (DVT) associated, 30 cases of DVT and 8 cases of superficial venous thrombosis. In 24 cases the medical professional responsibility was demonstrated. The specialty with more complaints was Traumatology. According to the chief reason for complaint, 43 cases occurred in low-risk patients with no prophylaxis prescribed but VTE was present, 25 cases of correct prophylaxis but with VTE, 18 cases with no prophylaxis administered and 9 cases with prophylaxis not well managed. Professionals acted according the guidelines in 73 of the cases, while in 25 there was no correct adherence to the guidelines. In the statistical analysis, the variable liability was significantly associated with non-adherence to the guidelines, as well as the absence of the use of prophylaxis (p <0.05). Conclusion: Non-adherence to the guidelines along with the non-administration of prophylactic heparin are the factors mainly related to medical professional responsibility in cases of venous thromboembolism. However, the correct adherence to the guidelines does not exempt to the physician from liability in case of VTE. Finally, the individualized prophylaxis and not the application of the protocols makes safe to the clinical practice and at the same time avoid medical professional responsibility.

Keywords

Tromboembolisme venos; Tromboembolismo venoso; Venous thromboembolism; Responsabilitat; Responsabilidad; Professional liability; Profilaxis; Prophylaxis

Subjects

61 - Medical sciences

Knowledge Area

Ciències de la Salut

Documents

mdmog1de1.pdf

3.231Mb

 

Rights

L'accés als continguts d'aquesta tesi queda condicionat a l'acceptació de les condicions d'ús establertes per la següent llicència Creative Commons: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/
L'accés als continguts d'aquesta tesi queda condicionat a l'acceptació de les condicions d'ús establertes per la següent llicència Creative Commons: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/

This item appears in the following Collection(s)